Praktijksituaties oefenen met een trainingsacteur
Hoe ga je om met een bedreigende situatie op de werkvloer? En hoe zorg je voor de-escalatie? Om medewerkers van de Dienst Justitiële Inrichtingen goed voor te bereiden op de praktijk werkt het Opleidingsinstituut DJI (OI) met trainingsacteurs om deze situaties na te bootsen. Mark Kleuskens is een van hen en werkt inmiddels al 20 jaar met veel enthousiasme als ‘oefenboef’ voor het OI. “Het grootste compliment is als deelnemers na afloop van een training zeggen dat ze niet meer in de gaten hadden dat ze tegenover een acteur stonden.”
Mark werkt sinds begin jaren ’90 als acteur en speelde in talloze series en films, zowel in Nederland als in het buitenland. Er is echter één rol die slechts voor een kleine doelgroep zichtbaar is: die van trainingsacteur. Per toeval kwam hij 20 jaar geleden in aanraking met dit vakgebied, toen hij betrokken was bij de opname van een filmpje over crisismanagement. Na afloop kwam de vraag of hij het zag zitten om als trainingsacteur aan de slag te gaan voor het Opleidingsinstituut DJI. “Het is een andere manier van je vak uitoefenen. Je bent niet meer bezig om het publiek te vermaken, maar je staat in dienst van een training. Het spelen van een gedetineerde staat heel ver van me af, maar dat is voor mij als acteur juist de uitdaging.”
Zijn eerste opdracht staat hem nog goed bij. “Dat was in een trainingsruimte in de PI Sittard met een groep penitentiair inrichtingswerkers. Ik was nog nooit in een gevangenis geweest en vond het best wel spannend om dat gebouw binnen te gaan. Het is een wereld op zich waar ik nog nooit mee te maken had gehad.”
Realiteit
Om zich goed in te kunnen leven in zijn rol heeft Mark de tijd genomen om zich te verdiepen in het vakgebied van DJI. “In het begin heb ik wel eens een middag op een afdeling van een PI gezeten, waar ik met gedetineerden heb kunnen praten. Daarnaast heb ik door de jaren heen zoveel medewerkers van DJI gesproken en verhalen gehoord: je pikt overal wat van op en die informatie neem ik mee in mijn rol.” Door zijn jarenlange ervaring en zijn talloze bezoeken aan DJI-locaties heeft Mark een goed beeld van de realiteit op de werkvloer en kruipt hij moeiteloos in de huid van een justitiabele. “Ik ben hier kind aan huis en ken alle locaties. Ik werk hier al zo lang dat het OI voelt als familie. Er zijn trainers waar ik nu mee samenwerk, die vroeger als deelnemer in een van mijn trainingen hebben gezeten.”
Spanning
Mark wordt regelmatig voor uiteenlopende trainingen van het OI ingezet. Dat kunnen lessen zijn waarin deelnemers leren hoe ze om moeten gaan met justitiabelen met een persoonlijkheidsstoornis. “Het gaat er in zo’n situatie om dat ze het gedrag herkennen en weten hoe ze moeten handelen.”
Maar het kunnen ook trainingen zijn waarin omgaan met intimidatie centraal staat en deelnemers een spanningsoefening ervaren. “Je lichaam geeft signalen in spannende situaties. Het is belangrijk dat deelnemers deze signalen herkennen en weten wat ze moeten doen. Ook is het goed om bewust te worden van hoe je overkomt. Soms denk je dat je er heel ontspannen bij staat, terwijl een ander direct aan jouw houding ziet dat dit niet het geval is. De trainingen zitten slim in elkaar en geven deelnemers veel inzicht.”
In de training ‘omgaan met geweldsituaties’ worden heftigere situaties (zoals een gijzelingssituatie) behandeld. “Het uiteindelijke doel van mijn werk is dat DJI-medewerkers goed voorbereid zijn en dat ze weten hoe ze moeten handelen en welke technieken ze toe kunnen passen als er in de inrichting echt een keer iets gebeurt.”